Wandelroute 16. Kollum - Ee
|
De route begint in Kollum op de Voorstraat ter hoogte van de zuidelijkste kerk in het dorp. Vanaf dit punt gaat u in noordwestelijke richting, langs de Zandwielen, naar Aldwâldmersyl. Vanaf Aldwâldmersyl wandelt u over de oude slingerende zeedijk ‘de Wâlddyk’ en over de Dokkumer grootdiep naar het centrum van het karateristieke terpdorp Ee. De Wâlddyk, ook wel 'hege dyk' genoemd, heeft tot de afsluiting van de zeearm naar Dokkum (in 1729) als zeedijk gefunctioneerd. De oude zeedijk is meerdere keren bij een stormvloed doorgebroken. Bij de Sint Pitersvloed in 1651 is de hele Aldwaldmersyl weggeslagen, waardoor het Mâlegraafsgat is ontstaan (ook wel het Sint Pitersgat genoemd). De route eindigt op de kruising van de Achterwei en de Skieppereed in de prachtige dorpskern van Ee.
Kollum
Monumentenzorg omschrijft Kollum als een wegdorp. De centrale doorlopende weg, de Voorstraat, kruist de Zijlsterried. Deze kruisstructuur is al in de Middeleeuwen ontstaan. Kollum heeft een beschermd dorpsgezicht. In totaal zijn er 31 monumenten te vinden, waaronder de Gereformeerde kerk, de Hervormde kerk, het voormalig postkantoor en het vroegere raadhuis.
.jpg)
(de Hervormde kerk van Kollum staat op de monumentenlijst)
Rechthuis
In het centrum van Kollum vindt u een rechthuis. Dit rechthuis vormde op 3 en 4 februari 1797 het decor van het zogenoemde 'Kollumer oproer'. Oorzaak daarvan was het toenemende verzet tegen de burgerbewapening, dat was ingesteld door de Franse overheersers om bestand te zijn tegen de Prinsgezinden. De arrestatie van de Oranjegezinde Abele Reitzes en zijn gevangenneming in het Kollumer rechthuis zorgde voor zoveel opschudding in de regio, dat een grote menigte zich verzamelde om hem te bevrijden. Op de weg naar het rechthuis werden grote vernielingen aangericht. De Patriotten wisten het oproer in de kiem te smoren met groot machtsvertoon, waarbij 168 mensen werden gearresteerd.
Ee
De kern van Ee is gesitueerd rond de monumentale dorpskerk op de terp. Het Romaans-Gotische bouwwerk dateert uit eind 13de eeuw en is opgetrokken uit kloostermoppen. Ee is een karakteristiek terpdorp. Rondom de kerk liggen het kerkhof en een aantal huizen en boerderijen. De drie 'loanen' (de Lytse Loane, de Greate Loane en de Hege Loane) komen allemaal uit bij de kerk. Aan de straat ‘de Omgong’, vlak naast de kerk, staat een kop-hals-rompboerderij uit 1815: de Uniasate.
Ee moet al voor het jaar 900 bestaan hebben, want in 1980 zijn uit die tijd daterende resten van grijs gekneed aardewerk gevonden. De naam Ee is volgens huidige naamkundigen afgeleid van het Latijnse aqua, dat water betekent. In Oud-Gotisch is het Latijnse ‘aqua’ verbasterd tot het woordje 'aha', wat alweer een stapje dichter bij Ee komt...
pagina 1 terug naar overzicht